พระบรมธาตุเจดีย์เกศแก้วจุฬามณี สวรรค์ชั้นดาวดึงส์
พระธาตุประจำปีจอ (หมา) พระธาตุประจำปีนี้ เดิมเป็นพระบรมธาตุเจดีย์เกศแก้วจุฬามณี ซึ่งเชื่อกันว่าประดิษฐานอยู่บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ต่อมาภายหลังได้มีการสร้าง พระธาตุอินทร์แขวน ประเทศพม่า หรือพระบรมธาตุเจดีย์วัดเกตุการาม อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ จึงใช้พระธาตุนี้ในการสักการะแทน
สำหรับคนที่เกิดในปีนักษัตร ปีจอ หรือปีหมา ท่านสามารถกราบนมัสการพระธาตุประจำปีเกิดเพื่อเป็นศิริมงคล คือ พระบรมธาตุเจดีย์เกศแก้วจุฬามณี ซึ่งเป็นเจดีย์ที่อยู่บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เป็นสวรรค์ที่อยู่บนยอดเขาพระสุเมรุ เป็นเจดีย์ที่บรรจุ เครื่องทรงและพระเมาฬีของเจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งทรงสละทิ้งเมื่อคราวออกผนวช และยังเป็นที่เก็บรักษาพระเขี้ยวแก้ว ของพระพุทธองค์ หลังการถวายพระเพลิงพระบรมศพอีกด้วย
เมื่อเจดีย์จุฬามณีเป็นเจดีย์ที่อยู่ไกลถึงสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ จึงมีการสมมติให้เจดีย์องค์หนึ่งในประเทศพม่า เป็นที่กราบ ไหว้แทน ซึ่งตามพุทธประวัติกล่าวไว้ว่าเป็นเจดีย์ที่ประดิษฐานพระทันตธาตุที่พระอินทร์นำมาจากพระบรมธาตุที่โทณพราหมณ์ได้แอบซ่อนไว้ เมื่อครั้งมีการแบ่งพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าให้เจ้าเมืองต่าง ๆ และมีตำนานเล่าว่าพระอินทร์เป็นผู้นำลามาแขวนไว้ริมหน้าผาให้ผู้คนบูชา คนไทยจึงเรียกเจดีย์องค์นี้ว่า “พระธาตุอินทร์แขวน”
พระธาตุอินทร์แขวน ตั้งอยู่บนก้อนหินสูง ๕.๕ เมตร ใต้พระเจดีย์ี่เป็นที่บรรจุพระเกศาธาตุ โดยอนุญาต ให้เฉพาะ ผู้ชายเท่านั้นที่จะข้ามเข้าไปกราบและปิดทองถึงองค์พระธาตุได้
สำหรับในประเทศไทย นอกจากนมัสการด้วยการบูชารูปแล้ว เพื่อความสะดวกในการเดินทางเพื่อกราบไหว้ ยังสามารถเดินทางมากราบนมัสการได้พระบรมธาตุเจดีย์วัดเกตุการาม อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ เพราะชื่อของวัด ออกเสียงพ้องกับพระเกศแก้วจุฬามณีเจดีย์
วัดเกตุการามตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำปิง ในเขตย่านการค้าของชาวต่างชาติ ตามประวัติว่าสร้างโดยพญาสามฝั่งแกน เมื่อ พ.ศ. ๑๙๗๑ แต่พระเจดีย์ได้พังทลายลงในปี พ.ศ.๒๑๒๑ พระสุทโธรับสั่งให้สร้างขึ้นใหม่ให้เป็น เจดีย์ทรงลังกา แบบล้านนา นอกจากนี้ภายในวัดยังมีพระวิหารใหญ่ที่สร้างในสมัยรัตนโกสินทร์ และพิพิธภัณฑ์เก็บของใช้พื้นบ้านให้ชม (เปิด ๘.๐๐ -๑๖.๐๐ น.)
นอกจากนี้การลอยโคมก็ถือเป็นการบูชาพระเจดีย์จุฬามณีบนสวรรค์อีกวิธีหนึ่งของชาวล้านนา
คำนมัสการพระธาตุวัดเกตุการาม จังหวัดเชียงใหม่ (ตั้งนโม 3 จบ)
ตาวะติงสายะ ปุรัมเม เกสะจุฬามะณี สะรีระปัพพะตา ปูชิตาสัพพะ เทวานัง ตังสิระสา ธาตุอุตตะมัง อะหัง วันทามิ สัพพะทา
คำแปล ข้าพเจ้าขอวันทาพระธาตุเกศแก้วจุฬามณี ที่ประดิษฐ์ที่อยู่สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ซึ่งเป็นที่เคารพบูชาของปวงเทพยดา ด้วยเศียรเกล้า ตลอดทุกเมื่อแลฯ
